کتاب سنجش و اندازه گیری در روان شناسی مشاوره و علوم تربیتی (دکتر علی دلاور-کیانوش زهراکار)
کتاب سنجش و اندازه‌گیری در روان‌شناسی، مشاوره و علوم تربیتی نوشته دکتر علی دلاور و کیانوش زهراکار، یکی از برجسته‌ترین منابع آموزشی در حوزه علوم انسانی است که به‌طور جامع به اصول و کاربردهای سنجش و اندازه‌گیری در این حوزه‌ها می‌پردازد. این اثر، با چاپ دهم در سال 1401 و بهره‌گیری از تجربیات نویسندگان برجسته‌اش، به منبعی قابل اعتماد برای دانشجویان، اساتید و پژوهشگران تبدیل شده است. هدف اصلی این کتاب، تبیین روش‌ها و اصولی است که می‌توانند به طراحی ابزارهای سنجش و تحلیل داده‌ها کمک کنند. مفاهیمی همچون مقیاس‌های اندازه‌گیری (شامل مقیاس اسمی، ترتیبی، فاصله‌ای و نسبتی)، روایی و پایایی ابزارهای اندازه‌گیری، و طراحی و تدوین آزمون‌ها از جمله موضوعات محوری کتاب هستند که با ارائه مثال‌های کاربردی و شفاف‌سازی مفاهیم نظری، به خوانندگان امکان می‌دهد تا ارتباطی عمیق‌تر با محتوای علمی برقرار کنند.
در این کتاب، مفاهیمی مانند روایی (Validity) و پایایی (Reliability) با جزئیات توضیح داده شده‌اند. این مفاهیم نقش کلیدی در کیفیت ابزارهای اندازه‌گیری ایفا می‌کنند. به‌عنوان مثال، کتاب به بررسی انواع مختلف روایی از جمله روایی محتوایی، ملاکی و سازه‌ای می‌پردازد و روش‌های ارزیابی و بهبود آن‌ها را توضیح می‌دهد. از سوی دیگر، پایایی به‌عنوان شاخصی برای ثبات و قابلیت تکرار ابزارهای سنجش مطرح می‌شود و روش‌هایی همچون آلفای کرونباخ و بازآزمایی برای اندازه‌گیری آن معرفی می‌شوند. این مفاهیم نه‌تنها برای دانشجویان روان‌شناسی و علوم تربیتی کاربردی هستند، بلکه برای پژوهشگران حوزه‌های دیگر نیز از اهمیت بالایی برخوردارند، زیرا اعتبار پژوهش‌ها تا حد زیادی به کیفیت ابزارهای اندازه‌گیری وابسته است.
یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، تأکید بر طراحی ابزارهای سنجش است. نویسندگان با ارائه راهکارهای عملی برای تهیه و تدوین آزمون‌ها و پرسشنامه‌ها، تلاش کرده‌اند تا دانشجویان و پژوهشگران را در این زمینه توانمند سازند. طراحی سوالات دقیق، ارزیابی داده‌ها، و تجزیه و تحلیل نتایج از جمله مهارت‌هایی است که با مطالعه این کتاب به دست می‌آید. همچنین، بخشی از کتاب به تحلیل داده‌ها و کاربرد آمار در سنجش اختصاص دارد که به‌ویژه برای افرادی که با نرم‌افزارهای آماری کار می‌کنند، بسیار مفید است. این بخش به‌طور خاص روش‌های تحلیل داده‌های نرمال و غیرنرمال، تکنیک‌های پیشرفته آماری و نحوه تفسیر نتایج را پوشش می‌دهد.
علاوه بر مفاهیم فنی، کتاب به جنبه‌های اخلاقی و حرفه‌ای سنجش و اندازه‌گیری نیز می‌پردازد. در این بخش، موضوعاتی مانند حفاظت از اطلاعات شخصی، رعایت حریم خصوصی آزمودنی‌ها و گزارش‌دهی شفاف و بی‌طرفانه نتایج بررسی می‌شود. این نگاه جامع به موضوعات اخلاقی نشان‌دهنده اهمیت این اصول در پژوهش‌های روان‌شناختی و تربیتی است. با توجه به نقش حساس سنجش در ارزیابی ویژگی‌های روان‌شناختی، عدم رعایت این اصول می‌تواند به نتایج نادرست و حتی آسیب به آزمودنی‌ها منجر شود.
این کتاب نه‌تنها در حوزه نظری، بلکه در عمل نیز بسیار کاربردی است. مثال‌هایی از ابزارهای سنجش استاندارد مانند آزمون‌های شخصیتی (مانند MMPI) یا آزمون‌های هوش (مانند WISC) به‌طور دقیق تحلیل شده و روش استفاده از آن‌ها توضیح داده شده است. علاوه بر این، نحوه استفاده از ابزارهای سنجش در محیط‌های آموزشی، مشاوره‌ای و بالینی به‌طور کامل مورد بررسی قرار گرفته است. برای مثال، معلمان می‌توانند از این کتاب برای طراحی آزمون‌هایی استفاده کنند که نه‌تنها توانایی دانش‌آموزان را ارزیابی می‌کند، بلکه به بهبود یادگیری آن‌ها نیز کمک می‌کند. همچنین، مشاوران می‌توانند از ابزارهای معرفی‌شده برای تحلیل ویژگی‌های روان‌شناختی مراجعان خود بهره ببرند.
ویژگی دیگر این کتاب، ارائه مطالب به زبان ساده و قابل‌فهم است. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا با دوری از اصطلاحات پیچیده و استفاده از مثال‌های عینی، مطالب را به‌گونه‌ای ارائه دهند که برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان قابل درک باشد. این ویژگی، کتاب را برای دانشجویانی که در مراحل ابتدایی تحصیل در حوزه روان‌شناسی و علوم تربیتی هستند، بسیار مناسب کرده است. در عین حال، مطالب پیشرفته‌تر کتاب، نیازهای پژوهشگران و متخصصان را نیز پوشش می‌دهد و آن را به منبعی جامع تبدیل کرده است.
در نهایت، کتاب سنجش و اندازه‌گیری در روان‌شناسی، مشاوره و علوم تربیتی یک منبع ضروری برای هر کسی است که در این حوزه‌ها فعالیت می‌کند. این کتاب با ارائه مفاهیم، روش‌ها و ابزارهای کاربردی، به مخاطبان کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از فرایندهای سنجش و اندازه‌گیری به دست آورند و توانایی‌های خود را در این زمینه بهبود بخشند. برای دانشجویان، پژوهشگران و اساتید، این کتاب نه‌تنها یک منبع آموزشی بلکه یک راهنمای عملی است که آن‌ها را در مسیر طراحی و اجرای پژوهش‌های دقیق و معتبر همراهی می‌کند.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.