کتاب روش های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی (دکتر عزت الله نادری-دکتر مریم سیف نراقی)

کتاب “روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی” تألیف دکتر عزت‌الله نادری و دکتر مریم سیف نراقی یکی از آثار مهم در حوزه‌ی علوم انسانی است که به بررسی روش‌ها و تکنیک‌های تحقیق در این رشته پرداخته و به نحوه ارزشیابی تحقیقات علمی و پژوهشی در این زمینه‌ها می‌پردازد. این کتاب به‌ویژه برای دانشجویان و پژوهشگران علاقه‌مند به روش‌شناسی تحقیق در علوم انسانی کاربرد دارد.

1. مقدمه

روش‌های تحقیق در علوم انسانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه این رشته به تحلیل و تبیین پدیده‌های اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و روان‌شناختی پرداخته و در این راستا، نیاز به رویکردهای دقیق و علمی برای گردآوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها دارد. در این کتاب، مولفان با توجه به تجارب خود در حوزه آموزش و پژوهش، مجموعه‌ای از اصول، مراحل و تکنیک‌های تحقیقاتی را ارائه داده‌اند که می‌تواند به پژوهشگران در انجام تحقیقات علمی کمک شایانی نماید.

2. اهمیت و ضرورت تحقیق در علوم انسانی

تحقیق در علوم انسانی به‌عنوان ابزاری برای درک و تحلیل پدیده‌های پیچیده انسانی و اجتماعی به شمار می‌رود. علوم انسانی شامل رشته‌هایی چون روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه، تاریخ و زبان‌شناسی است که همگی نیازمند روش‌های تحقیقاتی دقیق و منسجم برای درک بهتر واقعیت‌های انسانی هستند. با توجه به پیچیدگی‌های این رشته‌ها، روش‌های تحقیق و ارزشیابی نتایج حاصل از آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

3. ساختار کتاب

کتاب “روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی” در چند بخش اصلی تدوین شده است:

• بخش اول: مفاهیم و مبانی روش تحقیق
  در این بخش، نویسندگان مفاهیم پایه‌ای تحقیق، انواع تحقیق، فرآیند تحقیق علمی و مهم‌ترین اصول و مبانی روش‌شناسی تحقیق را شرح داده‌اند. این بخش برای خوانندگان تازه‌وارد به دنیای تحقیق بسیار مفید است و به آن‌ها کمک می‌کند تا با اصول پایه‌ای تحقیق آشنا شوند.
• بخش دوم: انواع روش‌های تحقیق
  این بخش به تفصیل به انواع روش‌های تحقیق مانند تحقیق کیفی، کمی، تاریخی و تطبیقی پرداخته و ویژگی‌های هرکدام را توضیح داده است. همچنین به تفاوت‌های این روش‌ها در تحلیل داده‌ها و نتایج پرداخته شده است.
• بخش سوم: ابزارهای تحقیق
  در این قسمت، به ابزارها و تکنیک‌های مختلفی که برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌شود، مانند پرسش‌نامه‌ها، مصاحبه‌ها، مشاهده‌ها و مطالعات کتابخانه‌ای پرداخته شده است. نویسندگان نحوه طراحی و استفاده از هر یک از این ابزارها را به‌طور مفصل شرح داده‌اند.
• بخش چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
  یکی از مهم‌ترین بخش‌های این کتاب، بخش تجزیه و تحلیل داده‌ها است. در این بخش، مولفان به معرفی روش‌های مختلف تحلیل داده‌ها پرداخته‌اند که شامل تحلیل‌های آماری و کیفی می‌شود. همچنین در این بخش به روش‌های کدگذاری و تحلیل محتوای کیفی نیز پرداخته شده است.
• بخش پنجم: ارزشیابی و اعتبارسنجی تحقیق
  ارزشیابی تحقیق و اعتبارسنجی نتایج یکی از مهم‌ترین مراحل تحقیق است که در این بخش به‌طور مفصل توضیح داده شده است. نویسندگان روش‌های مختلف ارزشیابی داده‌ها و نتایج تحقیقاتی را شرح داده و به اهمیت دقت و صحت نتایج پژوهش در علوم انسانی پرداخته‌اند.

4. ویژگی‌های کتاب

• رویکرد جامع
  کتاب “روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی” به‌گونه‌ای تدوین شده که تمام مراحل تحقیق از انتخاب موضوع تحقیق تا تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارزشیابی نتایج را پوشش می‌دهد. این کتاب برای تمامی پژوهشگران در حوزه علوم انسانی مفید است و می‌تواند به‌عنوان یک مرجع کامل در کنار منابع دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
• ساده‌سازی مفاهیم پیچیده
  یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب، ساده‌سازی مفاهیم پیچیده تحقیق است. مولفان با استفاده از زبان ساده و توضیحات روشن، مفاهیم و روش‌های تحقیق را برای خوانندگان قابل فهم کرده‌اند.
• ارائه نمونه‌های عملی
  این کتاب علاوه بر توضیحات تئوریک، نمونه‌های عملی از تحقیقاتی که در حوزه علوم انسانی انجام شده است، ارائه می‌دهد. این نمونه‌ها به خوانندگان کمک می‌کنند تا با کاربرد عملی روش‌های تحقیق آشنا شوند.

5. روش‌شناسی تحقیق در علوم انسانی

روش‌شناسی تحقیق در علوم انسانی به‌طور کلی شامل دو رویکرد اصلی تحقیق کیفی و کمی است. در تحقیق کمی، هدف اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل داده‌ها به‌صورت عددی است، در حالی که در تحقیق کیفی، هدف درک عمیق و تفسیر پدیده‌ها از طریق روش‌های توصیفی و تحلیل محتوا است. در این کتاب، هر دو روش به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و روش‌های مختلف جمع‌آوری داده‌ها، ابزارهای تحقیق و تحلیل داده‌ها در هرکدام توضیح داده شده است.

6. کاربرد کتاب

کتاب “روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی” برای تمامی دانشجویان، پژوهشگران و استادان در رشته‌های مختلف علوم انسانی مناسب است. این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد که به‌دنبال انجام تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلف علوم انسانی هستند، بلکه برای پژوهشگران حرفه‌ای و کسانی که به دنبال ارتقای کیفیت تحقیقات خود هستند نیز مفید است. این کتاب به‌عنوان یک راهنمای جامع در فرآیند تحقیق به‌شمار می‌آید.

7. نتیجه‌گیری

کتاب “روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی” نوشته دکتر عزت‌الله نادری و دکتر مریم سیف نراقی، یک منبع غنی و معتبر برای یادگیری اصول تحقیق در حوزه علوم انسانی است. این کتاب با ارائه روش‌های مختلف تحقیق، ابزارهای جمع‌آوری داده، و روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها، به پژوهشگران کمک می‌کند تا تحقیقات علمی خود را با دقت و کیفیت بیشتری انجام دهند و نتایج به‌دست‌آمده را به‌طور علمی و معتبر ارزیابی کنند.