کتاب روان شناسی فیزیولوژیک (دکتر محمد کریم خداپناهی)

کتاب روانشناسی فیزیولوژیک اثر محمد‌کریم خداپناهی، یک منبع معتبر و جامع در زمینه روانشناسی فیزیولوژیک است که در ویراست سوم خود تغییرات قابل توجهی را به همراه داشته است. این تغییرات شامل به‌روزرسانی‌هایی در برخی فصول و اضافه شدن فصول جدید می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی کتاب

• ویرایش جدید: در این ویراست، فصول نهم، دهم، سیزدهم و چهاردهم به طور قابل توجهی بازنگری شده‌اند و فصل پانزدهم به عنوان یک فصل جدید به کتاب اضافه شده است. این تغییرات به روزرسانی‌های مهمی را در محتوا و اطلاعات کتاب به همراه داشته‌اند.
• بخش اول – معرفی روانشناسی فیزیولوژیک: این بخش به ارائه یک تعریف کلی از روانشناسی فیزیولوژیک می‌پردازد و ساختار دستگاه عصبی را به تفصیل بررسی می‌کند. در اینجا، خوانندگان با اصول پایه‌ای و مبانی علمی این حوزه آشنا می‌شوند.
• بخش دوم – دستگاه‌های حسی: این بخش به مطالعه دستگاه‌های حسی چشایی و بویایی می‌پردازد و به بررسی عملکردهای این دستگاه‌ها در فرآیندهای شناختی و حسی می‌پردازد. همچنین، دستگاه حرکتی و نحوه عملکرد آن نیز در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• بخش سوم – هشیاری و چرخه‌های زیستی: در این بخش، موضوعاتی مربوط به هشیاری و چرخه‌های زیستی بررسی می‌شود. این فصل به تحلیل و بررسی نحوه تاثیر چرخه‌های زیستی بر وضعیت‌های هشیاری و خواب می‌پردازد.
• بخش چهارم – زبان و گفتار و بیماری‌های روانی: این بخش به بررسی فرآیندهای زبان و گفتار، و همچنین ارتباط آن‌ها با بیماری‌های روانی می‌پردازد. نویسنده در این بخش تلاش کرده تا پیوندهای بین عملکردهای زبانی و مسائل روانشناختی را مورد بحث قرار دهد.

نتیجه‌گیری

کتاب روانشناسی فیزیولوژیک محمد‌کریم خداپناهی با به‌روزرسانی‌های اخیر و افزودن مطالب جدید، به یک منبع جامع و به‌روز در زمینه روانشناسی فیزیولوژیک تبدیل شده است. این کتاب با ارائه اطلاعات دقیق و علمی درباره ساختار دستگاه عصبی، دستگاه‌های حسی، هشیاری، زبان و گفتار، و ارتباط آن‌ها با بیماری‌های روانی، به عنوان یک منبع مهم برای دانشجویان و پژوهشگران در این حوزه شناخته می‌شود.

بخشی از کتاب روانشناسی فیزیولوژیک خداپناهی

یادگیری و حافظه

در مغز نظام های متعددی برای کنش های خاصی در ارتباط با احساس، ادراک و رفتار وجود دارد. هر یک از این نظام ها در برگیرنده میلیاردها ارتباط نورونی است که در فرایند تحول مغز پدید آمده‌اند. تفاوت مغز نوزاد و یک دانشمند در این است که هر یک از آنان چه چیزی یاد گرفته و در حافظه خود نگه داشته‌ اند. از لحظه نخست زندگی هر فرد با محرک‌های حسی مختلفی روبه روست که از طریق نظام عصبی، رفتار وی را تحت تاثیر قرار می دهند. بنابراین هر فرد در طول زندگی در حال یادگیری است.

از آنجا که آسیب مغز تاثیر متفاوتی بر مطالب ذخیره شده در مغز می گذارد، لذا می توان دریافت که ما بیش از یک نظام حافظه داریم.

بین تحول مغز و بحث یادگیری ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد. تجربیات دیداری در خردسالی برای تحول ناحیه دیداری مغز اهمیت فراوانی دارد. این امر برای کودک امکان تشخیص چهره مادر خود را از دیگران فراهم می‌کند.  احتمالاً تحول دیداری و یادگیری مکانیزم مشابهی دارند که در زمان متفاوت و در نواحی مختلف کرتکس صورت می‌گیرد. از این نظر یادگیری و حافظه سازش مداوم ارتباطات مغز با محیط است که به ما امکان می‌دهد در موقعیت های مختلف به طور مناسب رفتار کنیم.

در این فصل با آناتومی مغز و بخش‌های مختلف آن که در ذخیره سازی اطلاعات مشخص مشارکت دارند، آشنا می شویم و سپس چگونگی مکانیزم های ارتباطی که به واسطه آنها اطلاعات در مغز ذخیره می شود مورد بحث قرار خواهد گرفت.

انواع حافظه و یاد زدودگی:

یادگیری به عنوان کسب دانش و اطلاعات جدید در نظر گرفته می‌شود که بخشی از آن پردازش و نگهداری می‌شود. بنابراین توانایی نگهداری مطالب یادگرفته شده را حافظه می نامند. ما چیزهای زیادی یاد می گیریم و ذخیره می کنیم ولی لازم است توجه داشته باشیم که همه آنها به وسیله نورون های مشابه «سخت افزار» پردازش و ذخیره نمی‌شوند. به عبارت دیگر مجموعه یادگیری به ساختار معین مغزی و یا مکانیزم دسته سلول های خاصی بستگی ندارند و نوع و نحوه ذخیره سازی اطلاعات در طول زمان قابل تغییر است.

الف) حافظه اخباری و غیر اخباری

روانشناسان بین یادگیری و حافظه، حافظه اخباری و غیر اخباری و زیر مجموعه آنها تمایز قائل اند. در طول زندگی یاد می گیریم که مثلاً پایتخت ایران تهران است؛ این یادگیری از نوع حافظه معنایی است، در حالی که ذخیره سازی حوادث و رویدادهای زندگی مانند اینکه دیروز ناهار چه چیزی خوردم از نوع حافظه رویداد ضمنی است.

در هر دو نوع حافظه معنایی و رویداد ضمنی که به وقایع و رویدادها مربوط می‌شوند به عنوان حافظه اخباری طبقه‌بندی می‌شوند. معمولاً وقتی انسان در زندگی روزانه از واژه حافظه استفاده می‌کنند بیشتر حافظه اخباری را مد نظر قرار دارد. …….

کتاب روانشناسی فیزیولوژیک به قلم محمد‌کریم خداپناهی که جزء بهترین کتاب های دانشگاهی روانشناسی بوده در انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

فهرست کتاب روانشناسی فیزیولوژیک خداپناهی

بخش اول: مبانی روانشناسی فیزیولوژیک

فصل اول: تعریف و روش های تحقیق روانشناسی فیزیولوژیک

فصل دوم: ساختار و کنش سلول های دستگاه عصبی

فصل سوم: سیناپسهای تحریکی و بازداری

فصل چهارم: ساخت دستگاه عصبی

بخش دوم: ادراک و حرکت

فصل پنجم: دستگاه دیداری

فصل ششم: دستگاه شنیداری، تعادل و حساسیت تنی – احشایی

فصل هفتم: دستگاه چشایی و و بویایی

فصل هشتم: دستگاه حرکتی

بخش سوم: رفتار های انگیزشی

فصل نهم: مکانیزم دقت، توجه و هوشیاری

فصل دهم: چرخه های زیستی و مکانیزم خواب

فصل یازدهم: انگیزش

فصل دوازدهم: هیجان

بخش چهارم: یادگیری و تفکر

فصل سیزدهم: زبان و گفتار

فصل چهاردهم: یادگیری و حافظه